Tętniak jest nieprawidłowym uwypukleniem ściany tętnicy. Ciśnienie krwi przepływającej przez to naczynie powoduje powiększanie się tętniaka i zmniejszenie grubości ściany naczynia, które uwypukla się niczym balon.

Stan ten może dotyczyć każdego naczynia tętniczego, jednak najczęściej rozwija się w części brzusznej lub piersiowej aorty – głównej tętnicy tłoczącej krew z serca, a także w naczyniach krwionośnych mózgu. Tętniaki powstające w tych miejscach są bardziej niebezpieczne dla życia niż tętniaki naczyń obwodowych.

Najcięższym powikłaniem tętniaka jest jego pęknięcie i zagrażający życiu krwotok lub zniszczenie otaczających tkanek, na przykład w mózgu (stan taki nazywa się udarem krwotocznym). Jeżeli nawet nie dojdzie do pęknięcia, to tętniak upośledza krążenie i ułatwia tworzenie się zakrzepów.

Wykrycie tętniaka jest trudne, ponieważ najczęściej nie wywołuje on objawów. Niektórzy ludzie są szczególnie podatni na tworzenie się tętniaków. Jeżeli należysz do grupy ryzyka {patrz: Przyczyny), powinieneś zapoznać się z objawami tętniaka oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegawcze.

Tętniak powstaje wskutek uszkodzenia i osłabienia ściany naczynia tętniczego. Najczęstszymi przyczynami są miażdżyca i nadciśnienie tętnicze. Do wytworzenia się tętniaka mogą również prowadzić głębokie rany uszkadzające ścianę tętnicy i zapalenia okołonaczyniowe. Niektóre tętniaki spowodowane są wrodzonym lub dziedzicznym osłabieniem ściany tętnicy.

Jedyna metoda leczenia – chirurgiczne usunięcie tętniaka to zabieg ryzykowny, ale bardzo skuteczny, jeżeli się powiedzie. Czasami jednak leczenie chirurgiczne jest niemożliwe lub groźniejsze niż pozostawienie tętniaka. W takim przypadku najlepszym postępowaniem może być dokładne monitorowanie pacjenta oraz leczenie farmakologiczne.

Wyboru metody leczniczej dokonuje się po ustaleniu – przy użyciu różnych metod obrazowania -lokalizacji, wielkości i typu tętniaka.

Jeżeli tętniak nie nadaje się do leczenia operacyjnego, konieczne jest przyjmowanie leków obniżających ciśnienie krwi i zmniejszających siłę skurczu mięśnia sercowego, co zmniejsza ryzyko pęknięcia tętniaka. Ale nawet w przypadku tętniaka, który można operować, lekarze niekiedy stosują leczenie zachowawcze i obserwację. Jeżeli nastąpi niebezpieczne powiększenie się tętniaka, operacja jest nieunikniona.

TYPY TĘTNIAKÓW

TĘTNIAK WORKOWATY – Jest to balonowate rozszerzenie ściany tętnicy, najczęściej spowodowane wrodzoną nieprawidłowością budowy warstwy mięśniowej naczynia. Wewnątrz często tworzą się zakrzepy przyścienne.

TĘTNIAK KULISTY – Jest małą, okrągłą wypukłością tworzącą się w miejscu rozgałęzienia naczyń, najczęściej na podstawie mózgu.

TĘTNIAK WRZECIONOWATY – Powstaje w wyniku uszkodzenia warstwy wewnętrznej lub środkowej ściany tętnicy; rozszerzone naczynie przypomina kształtem kiełbaskę. Najczęstszymi przyczynami są miażdżyca i nadciśnienie tętnicze.

TĘTNIAK WALCOWATY – Ma kształt cylindra o średnicy większej niż tętnica, w której powstał. Często spowodowany jest miażdżycą lub kiłą i może powstać na całej długości aorty.